بررسی سندی و دلالی حدیث علی ولی کل مومن من بعدی

حضرت رسول صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
علی ولي كل مؤمن من بعدي
حضرت علی (ع) ولی و سرپرست همه ی مؤمنان بعد از من است.
بررسی کامل طرق و اسناد حدیث:
http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=question&id=14213
از آنجایی که این روایت در مصادر زیادی آمده است ، فلذا فقط به مصادری که این روایت را معتبر دانسته اند ، اشاره میکنیم:
مسند أبی یعلی الموصلی بتعلیق الحسین سلیم اسد - ج 1 ص 293 ح 355
http://shamela.baharsound.ir/42199/1/293
صحیح و ضعیف سنن الترمذی للألبانی - ج 8 ص 212 ح 3712 با تحسین ترمذی و تصحیح ألبانی
http://shamela.ws/browse.php/book-782/page-3712
میزان الإعتدال للذهبی - ج 1 ص 410 با نقل تصحیح نسائی
http://ar.lib.eshia.ir/40478/1/410
صحیح ابن حبان لشعیب الأرنئوط - ج 15 ص 373 ح 6929 با تصحیح ابن حبان و ارنئوط
http://shamela.ws/browse.php/book-1734#page-16411
المستدرک علی الصحیحین بتعلیق الذهبی - ج  ۳ ص ۱۴۳ ح 4652 با تصحیح حاکم و ذهبی
http://shamela.ws/browse.php/book-2266/page-4944#page-4942
الإستيعاب لابن عبد البر - ج 1 ص 336
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?indexstartno=0&hflag=&pid=343009&bk_no=690&startno=9
مجمع الزوائد ومنبع الفوائد للهیثمی - ج 9 ص 120 ح 14696
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=14824&idto=14833&bk_no=87&ID=2925
الإصابة في تمييز الصحابة لإبن حجر العسقلانی - ج4، ص 468
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/3320_الإصابة-ابن-حجر-ج-٤/الصفحة_468#top
جامع الأحادیث للسیوطی - ج 14 ص 250 ح 14223
http://shamela.baharsound.ir/43306/14/250
کنز العمال - ج 13 ص 142 ح 36444 با نقل تصحیح طبری
http://shamela.ws/browse.php/book-2677/page-9033
سبل الهدي والرشاد للصالحي الشامي - ج 11 ص 296
http://lib.eshia.ir/16042/11/296
اتحاف الخیرة المهرة للبوصیری - ج 7 ص 184 ح 6630
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=970&pid=525545
السلسلة الأحادیث الصحیحة للألبانی- ج 5 ص 2۶۱ ح 2223
http://shamela.ws/browse.php/book-9442/page-3499#page-3121
استعمال لفظ ولی به معنای سرپرستی
در لغت:
راغب اصفهاني مى‌گويد :
ولی: الولاء والتوالي أن يحصل شيئان فصاعداً حصولاً ليس بينهما ما ليس منهما ، ويستعار ذلك للقرب من حيث المكان ومن حيث النسبة ومن حيث الدين ومن حيث الصداقة والنصرة والاعتقاد والولاية : النصرة . والولاية : تولى الأمر . و قيل : الولاية والولاية نحو الدلالة والدلالة . وحقيقته : تولى الامر .
ولی: ولایت و تولی ، هر گاه دو چیز چسبيده و كنار هم قرار گيرند كه شىء سوم ، ميان آن دو فاصله‌اى پديد نياورد كه پيوندشان را از هم بگسلاند ، « ولى » معنا و مفهوم پيداكرده و اين معنا در جاي ديگر كه قرب مكاني و نسبت و راستي و همكاري و عقيده داشته باشد به صورت استعاره به كار مي رود . ولايت ( به فتح واو ) به معناي نصرت و ولايت ( به كسر واو ) به معناي سرپرستي به كار مي رود ... حقيقت معناي ولايت همان سرپرستي است .
المفردات في غريب القرآن ، ج 1 ص 533
http://shiaonlinelibrary.com/الكتب/2552_مفردات-غريب-القرآن-الراغب-الأصفهانى/الصفحة_530#top
در قرآن:
وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطانا. اسراء/33
و آن کس که مظلوم کشته شده برای ولی و سرپرست او سلطه و حق قصاص قرار دادیم.
ولی در این آیه در رابطه با ولایت تشریعی است و به معنای سرپرست و صاحب اختیار به کار رفته است؛ زیرا حق قصاص برای دوست مقتول ثابت نیست بلکه برای وارث و ولی او ثابت است.
وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا. نساء/75
چرا در راه خدا، و (در راه) مردان و زنان و کودکانی که (به دست ستمگران) تضعیف شده‌اند، پیکار نمی‌کنید؟! همان افراد (ستمدیده‌ای) که می‌گویند: «پروردگارا! ما را از این شهر (مکه)، که اهلش ستمگرند، بیرون ببر! و از طرف خود، برای ما سرپرستی قرار ده! و از جانب خود، یار و یاوری برای ما تعیین فرما !
اللَّهُ وَلِيُّ الَّذينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ . بقره/257
در این آیه نیز ولی به معنای سرپرستی است ؛ چون ولایت خدا در جهت هدایت به کار رفته است.
در روایات:
عمر به امام علی (ع) و عباس عموی پیامبر (ص) که با جمعی از صحابه نزدش بودند ، گفت:
 فَلَمَّا تُوُفِّيَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ أَبُو بَكْرٍ أَنَا وَلِيُّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ... ثُمَّ تُوُفِّيَ أَبُو بَكْرٍ وَ أَنَا وَلِيُّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَوَلِيُّ أَبِي بَكْرٍ ...
 هنگامی که رسول خدا (ص) وفات کرد ، ابوبکر گفت من ولی (جانشین) پیامبر (ص) هستم ... سپس ابوبکر وفات کرد و من ولی (جانشین) پیامبر (ص) و ابوبکر هستم ...
صحيح مسلم ، كتاب الجهاد والسير ، باب حكم الفيء ، ج 3 ، ص 1378 و 1379 ، ح 3302
 http://www.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=1&ID=823&idfrom=3372&idto=3374&bookid=1&startno=2
صحیح البخاری - كتاب النفقات - باب حبس نفقة الرجل قوت سنة ... - ج 5 ص 2049 ح 5043
http://www.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?bk_no=0&ID=2988&idfrom=5145&idto=5146&bookid=0&startno=1
سایت اسلام وب در جواب سوال کننده ای درباره ی معنای ولی در این حدیث ، می گوید :
فمعنى هذا الكلام كما قال الشيخ العباد في شرح سنن أبي داود: أنا ولي الأمر من بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم...
الخميس 30 محرم 1432 - 6-1-2011  - رقم الفتوى: 146357
 http://fatwa.islamweb.net/fatwa/index.php?page=showfatwa&Option=FatwaId&Id=146357
* روایات بیشتر در :
http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=question&id=14213
دلالت حدیث ولایت بر خلافت و ولایت امر
 آن چه منظور رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم را در اين روايت روشن مى‌كند، عبارت «من بعدي» است كه رسول خدا (ص) به صراحت مى‌فرمايد كه «على، بعد از من ولى هر مؤمنى است». اگر كلمه «ولي» در اين جا به معناى محبت و دوستى بود، ديگر عبارت «من بعدي» معنا نداشت؛ زيرا دوستى اميرمؤمنان با مؤمنان تنها به بعد از رسول خدا (ص) منحصر نمى‌شود؛ بلكه آن حضرت در آن زمان نيز دوست مومنین بوده است .
مباركفورى شارح سنن ترمذی تصريح مى‌كند كه اگر با سند صحيح ثابت شود كه رسول خدا (ص) روايت «على ولي کل مومن» را با اضافه ی «بعدي» فرموده باشد ، خلافت بلافصل حضرت علی عليه السلام و نظر شيعه ثابت مى‌شود :
و قد استدل به الشيعة على أن عليا رضي الله عنه، كان خليفة بعد رسول الله من غير فصل و استدلالهم به عن هذا باطل فإن مداره عن صحة زيادة لفظ «بعدي» وكونها صحيحة محفوظة قابلة للاحتجاج.
شيعيان به اين روايت بر اين كه على (عليه السلام) خليفه بلافصل رسول خدا (ص) است، استدلال كرده‌اند، استدلال آن‌ها باطل است؛زيرا محور درستى اين استدلال دو چيز است:
الف: كلمه‌ى «بعدي» كه در اين حديث بايد وجود داشته باشد.
ب: اين حديث از نظر سندى، صحيح و قابل استدلال باشد.
 تحفة الأحوذي - کتاب المناقب - باب مناقب علی (ع) - ج 10 ص 146 در شرح حدیث 3712
http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=7202&idto=7251&bk_no=56&ID=2030
و در مناظره ای خیالی که علمای اهل سنت در کتاب هایشان آورده اند ، طرف سنی به شیعه میگوید:
 والله أن لو يعني بذلك الإمرة والسلطان لأفصح لهم بذلك كما أفصح لهم بالصلاة والزكاة وصيام رمضان وحج البيت ولقال لهم أيها الناس هذا وليكم من بعدي
به خدا قسم اگر به معنای امارت و سلطان می بود ، پیامبر (ص) باید به طور واضح می فرمودند همانطور که نماز و زکات و روزه رمضان و حج را به طور واضح برای مردم فرمودند و پیامبر (ص) باید به مردم می فرمودند: أيها الناس هذا وليكم من بعدي
الطبقات الكبرى لإبن سعد (م 230 هـ) - الطبقة الثالثة من اهل المدینة - حسن بن حسن.. - ح 6271
http://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?bk_no=82&pid=38055&hid=6271
طرح شبهه:
سلمنا که معنای ولی در این حدیث به معنای ولایت امر باشد ، این منافاتی با خلافت خلفای ثلاثه ندارد چون در این حدیث قید نشده است که بلافاصله پس از من !
پاسخ:
پیغمبر (ص) فرمودند ولی همه ی مومنان !
یا ابوبکر ، عمر و عثمان مومن بودند که در اینصورت امام علی (ع) ولی امر آنها بودند و یا مؤمن نبودند که دیگر حساب کار مشخص است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: